Ruken Alp
Mersin Üniversitesi - Üniversitelerde Edebiyat Eğitimi Çalıştayı
Mersin Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü tarafından 15 Aralık 2017 tarihinde düzenlenen “Üniversitelerde Edebiyat Eğitimi” çalıştayında “Edebiyat Eğitiminde Sabancı Üniversitesi Modeli” başlıklı bildirimi sundum. Edebiyat eğitiminin tüm yönleriyle tartışamaya açıldığı çalıştaya Boğaziçi Üniversitesi, Mimar Sinan Üniversitesi, Mersin Üniversitesi ve Gaziantep Üniversitesinden akademisyenler katıldı. Çağrı metninde edebiyatın kurumsal eğitimle ilişkisinin, edebiyat eğitiminin imkanlarının konuşulması öneriliyordu. Bunula birlikte, derslerde edebiyat metinlerinin tartışılmasının farklılıklara alan açmak gibi bir işlevi olup olmadığı; duyarlılık, empati gibi kavramları bu çerçevede düşünmenin olanaklarının ve sorunlarının neler olduğunun tartışılması isteniyordu. Böyle bir çalıştaya katılmak, edebiyatı ve edebiyat eğitimi konuşmak son derece heyecan vericiydi.
Sabancı Üniversitesinde birinci sınıflara verdiğimiz edebiyat derslerinin özelliklerini aktararak konuşmama başladım, derslerimizin içeriğini, derslerimizi zenginleştirmek ve geliştirmek için yaptığımız çalışmaları aktardım. TLL 101 dersinde “Geç Osmanlı-erken Cumhuriyet” modernleşme sürecini edebiyat ürünleri üzerinden, TLL 102’de ise erken Cumhuriyet döneminden günümüze Türkiye’nin modernleşme sürecini edebiyat metinleri üzerinden tartıştığımızı, bu süreçlerin edebiyata yansıma biçimlerini ve edebiyatın bu süreçlerin oluşumunu nasıl etkilediğini incelediğimizi anlattım. Bir edebiyat metninin nasıl okunacağına ve yorumlanacağına ilişkin kuramsal ve uygulamalı beceri kazandırmayı amaçladığımızı dile getirdim. Derslerimi planlarken yaptığım hazırlıkları, derslerimi zenginleştirmek için kullandığım materyalleri nasıl edindiğimi de anlattım. Diğer katılımcılar da kendi derslerinin içeriği ve işleyişi hakkında bilgi verdiler. Edebiyat derslerinin başka üniversitelerde nasıl kurgulandığını, işlendiğini görmek benim için son derece faydalı oldu.
Ders materyallerinin ve içeriklerinin yanı sıra edebiyatın ne’liği üzerine yeniden düşünme fırsatını bulduk. Edebiyatın nasıl bir deneyim olduğu, öğretilip öğretilemeyeceği, kurumsal eğitimle uzlaşıp uzlaşamayacağı üzerinde derinlikli tartışmalar yürüttük. Edebi okuma ve yazma kültürü, metin, yazar ve tür seçimi, dil ve söylem, edebiyatın çokkültürlü yaşamla ilişkisi de tartışma konularımız arasındaydı. Edebiyat metinlerinin nasıl tartışılabileceği, alternatif eğitim biçimlerinin neler olabileceği üzerinde yoğunlaştık. Öğrencilerin okuma alışkanlıkları da öncelik verdiğimiz konular arasında yer aldı. Bu konudaki deneyimlerimizi paylaştık, öğrencilerimize okuma alışkanlığı kazandırmak için neler yapabileceğini konuştuk. Farklı disiplinlerden öğrencilerin edebiyat derslerine yaklaşımlarını da ele aldık.
Üniversitelerdeki edebiyat eğitimine daha verimli, işlevsel bir nitelik kazandırmak için neler yapılabileceği, edebiyat eğitimin diğer disiplinlerle nasıl ilişkilendirilebileceği üzerinde fikir alışverişinde bulunduk. Diğer üniversitelerdeki edebiyat eğitimlerine ilişkin bilgi edinmek, alternatif eğitim biçimlerini tartışmak ufuk açıcıydı. Edebiyatı ve edebiyat eğitimini tüm boyutlarıyla yeniden, derinlikli olarak düşündürmesi ve tartışmaya açması bakımından zenginleştirici bir deneyimdi.